شرایط بازنشستگی بعد از اخراج

در شاخه : مقررات و آرای مربوط به کارمندان دولتی - نمونه آرای دیوان عدالت در مورد اخراج کارمندان

شرایط بازنشستگی بعد از اخراج 

این مطلب توسط اینجانب محمدرضا کریمی وکیل متخصص در دعاوی دیوان عدالت اداری تهیه و تنظیم شده است.

اساساً کارمندان محترم دولت تحت شرایط معلوم و مشخص از سازمان متبوع خویش به طور کامل منفک می‌شوند :

1-اخراج 

2-انفصال دائم 

3-بازنشستگی 

4-بازخریدی 

5-اتمام قرارداد (در مورد کارکنان قراردادی و پیمانی).

6-عدم تمدید قرارداد (در خصوص کارکنان قراردادی به پیمانی ).

و یا به طرق زیر به طور موقت از دستگاه متبوع محل خدمت خویش منفک می‌شوند

1-آماده به خدمت 

2-انفصال موقت

در موضوع حاضر با عنوان شرایط بازنشستگی بعد از اخراج کارمند از دستگاه متبوع 

کارمند تحت چه شرایطی پس از اخراج امکان بازگشت به محل خدمت سابق خویش را دارد؟

اولاً-همانطور که گفته شد پس از صدور حکم اخراج سوی هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری و قطعیت آن، رابطه کاری کارمند با سازمان مطبوع محل خدمت خویش به طور کامل قطع می‌گردد و امکان بازگشت وی به محل خدمت سابقش وجود ندارد علاوه بر این کارمند حق شرکت مجدد در آزمون استخدامی همان وزارتخانه را نیز ندارد اما امکان شرکت در آزمون‌های استخدامی مربوط به سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دیگر را دارد.

-اما چنانچه پرونده‌ای تحت عنوان تخلف اداری علیه کارمند مطرح شود و قبل از صدور رای بدوی،شرایط بازنشستگی کارمند مهیا شود یعنی سوابق خدمتی وی به نحوی باشد که امکان بازنشستگی وی فراهم گردد می‌تواند درخواست بازنشستگی داده در این صورت پرونده قبل از صدور رای در هیات بدوی مختومه شده و عملاً کارمند به دلیل بازنشستگی فاقد رابطه کاری با دستگاه متبوع خویش بوده و در این صورت رسیدگی به تخلف اداری وی متوقف می‌گردد.

-اما چنانچه پرونده تخلفات اداری کارمند پس از طرح در هیات‌های رسیدگی به تخلف اداری، منجر به صدور حکم بدوی اخراج نیز گردد و در پرونده با اعتراض کارمند به رای هیات بدوی در مرحله تجدید نظر تحت رسیدگی باشد اما نسبت به آن حکمی صادر نشده باشد و در فرض حصول شرایط بازنشستگی کارمند، در این صورت نیز رسیدگی به پرونده در هیات تجدید نظر رسیدگی به تخلف اداری متوقف، و عملاً کارمند بازنشسته محسوب می‌گردد. 

-اما در فرض صدور حکم قطعی در هیات تجدید نظر رسیدگی به تخلف اداری دایر بر اخراج کارمند و حصول شرایط بازنشستگی پس از صدور حکم قطعی هیات تجدید نظر رسیدگی به تخلف اداری با توجه به انفکاک رابطه کارمند با دستگاه متبوع امکان بازنشستگی کارمند وجود ندارد و عملاً به دلیل صدور حکم اخراج پیش از بازنشستگی رابطه کاری کارمند با سازمان متبوع قطع گردیده و موجبی برای صدور حکم بازنشستگی وجود ندارد.

این موضوع بارها مورد توجه دیوان عدالت اداری قرار گرفته است همانطور که در رای وحدت رویه شماره 142 سال 1391 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز آمده است:

رای هیات عمومی

اولاً: به لحاظ تفاوت در خواسته موضوع پرونده کلاسه 83/843 شعبه هجدهم با سایر پرونده ها، پرونده مذکور از عنوان تعارض خارج است و در سایر پرونده ها تعارض محرز است.

ثانیاً: نظر به این که مطابق تبصره 4 ماده 74 قانون استخدام کشوری و ماده 8 قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی دستگاههای دولتی مصوب 27/10/1366 و بند ب ماده 65 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 15/10/1389 اشتغال مجدد اشخاص بازخرید شده در وزارتخانه ها و سازمانها و موسسات و شرکتهای دولتی و شهرداریها ممنوع است و شکات پرونده‎های موضوع تعارض با درخواست خویش بازخرید خدمت شده اند، بنابراین اعاده به خدمت آنان دارای منع قانونی است و رای صادر شده از سوی شعبه هفتم دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 932ـ1/4/1387 که مبنی بر رد شکایت شاکی صادر شده است صحیح و موافق مقررات قانونی تشخیص می شود. این رای به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.                                      

هیات عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ علی مبشری

در خصوص بازخریدی خودخواسته کارمندان امکان بازگشت به کار و اعاده به خدمت دارای منع قانونی محسوب می‌گردد اما چنانچه حکم اخراج کارمند بعداً در مراحل بالاتر مراجع قضایی همانند دیوان عدالت اداری یا هیات عالی نظارت موفق به نقض رای اخراج خویش گردد طبعاً امکان بازگشت به کار برای وی وجود دارد اما این نکته اساسی فراموش نشود که تنها در صورت صدور حکم به برائت کارمند، امکان احتساب ایام اخراج/بلاتکلیفی و یا تعلیق کارمند به عنوان سابقه خدمت وجود دارد و در صورت تغییر حکم و تبدیل آن به مجازات دیگر و یا حتی تقلیل آن به مجازات کسر حقوق برای مدت معلوم و مشخص با توجه به اینکه تغییر یا تقلیل مجازات به معنای برائت محسوب نمی‌گردد بنابراین امکان احتساب ایام بلاتکلیفی اخراج به عنوان سابقه خدمت وجود ندارد. 

جمع‌بندی 

در صورت صدور حکم قطعی اخراج کارمند ،امکان درخواست بازنشستگی برای وی وجود ندارد.

در صورت رسیدگی به تخلف کارمند در هیات‌های رسیدگی به تخلف اداری و قبل از صدور حکم قطعی، امکان درخواست بازنشستگی کارمند و وجود دارد. 

پیشنهاد 

پیشنهاد می‌گردد چنانچه کارمند دارای سوابق قابل قبول و احتساب بازنشستگی بوده و پس از صدور رای در هیات رسیدگی به تخلف اداری دایر بر اخراج موضوع در دیوان عدالت اداری مطرح می‌شود و با نقض رای اخراج هیات رسیدگی به تخلف اداری در دیوان عدالت اداری موضوع مجدداً در هیات رسیدگی به تخلف اداری مطرح می‌شود پیش از صدور رای هیات، کارمند خود را بازنشسته نماید تا در فرض اصرار هیات رسیدگی به تخلف اداری به اخراج عملاً کارمند با پرداخت ما به التفاوت حق بیمه، بازنشستگی خویش فرما گردد.